Το περιβόλι της Παναγιάς

Ἡ Παναγία καὶ ἡ Ἐκλογὴ τοῦ Ἄθω ὡς Περιβόλιόν Της.

Κατὰ τὴν Ἱερὰν Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, ἡ Κυρία Θεοτόκος, συνοδευομένη ὑπὸ τοῦ ἠγαπημένου μαθητοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, παραπλέουσα τὰ παράλια τοῦ Ἄθωνος, ἐδοκίμασε σφοδρὰν θαλασσοταραχὴν καὶ ἀναγκάσθη νὰ ἀποβιβασθῇ εἰς τὴν γῆν, ἔνθα σήμερον ὑπάρχει ἡ σεβασμία Ἱερὰ Μονὴ τῶν Ἰβήρων.

Ἡ Παναγία, θαυμάσασα τὸ φυσικὸν κάλλος καὶ τὴν ἄγριαν μεγαλοπρέπειαν τοῦ τόπου, ἐστράφη πρὸς τὸν Υἱὸν καὶ Θεὸν Της, καὶ παρεκάλει νὰ δοθῇ εἰς κλῆρον ὁλόκληρον τὸ Ὄρος τοῦτο. Καὶ ἰδοὺ, φωνὴ ἐξ οὐρανοῦ ἠκούσθη λέγουσα:

«Ἔστω ὁ τόπος οὗτος κλῆρος σός καὶ περιβόλαιον σόν καὶ παράδεισος, ἔτι δὲ καὶ λιμήν σωτήριος τῶν θελόντων σωθῆναι.»

Ἐκείθεν καὶ ἐξ ἀρχῆς, ὁ Ἄθως ἀνεδείχθη ὡς τόπος ἱερὸς, προσφερόμενος διὰ ἡσυχίαν, ἄσκησιν καὶ κάθαρσιν ψυχῶν. Ἤδη ἀπὸ τοὺς πρώτους βυζαντινοὺς αἰῶνας, προσεῖλθον εἰς τὰ σπήλαια, φαράγγια καὶ κορυφὰς τοῦ Ὄρους πλήθη φιλοθέων ἀνδρῶν, ποθούντων ἀναστροφὴν ἐν ἡσυχίᾳ μετὰ τοῦ Θεοῦ καὶ βίον κατὰ Χριστόν.

Καθ' εἴκασιν, ἐκ βαθείας εὐλαβείας, ὁ εὐσεβὴς λαὸς ὠνόμασε τὴν περιοχήν «Ἅγιον Ὄρος»· ὀνομασία, ἥτις ἐπισήμως ἐκαθιερώθη διὰ χρυσοβούλου τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου Θ΄ τοῦ Μονομάχου, κατὰ τὰ μέσα τοῦ ια΄ (11ου) αἰῶνος.

Ἡ μέριμνα τῶν βασιλέων τῆς Ῥωμανίας δὲν περιωρίσθη εἰς τὴν ἴδρυσιν καὶ ὑλικήν στήριξιν τῶν Ἱερῶν Μονῶν· ἀλλὰ ἐπεκτάθη καὶ εἰς ἁγίαν φροντίδα διὰ τὴν διαφύλαξιν τῆς μοναχικῆς ἀθωνικῆς τάξεως. Ὁ αὐτοκράτωρ Βασίλειος ὁ Α΄, διὰ χρυσοβούλου πράξεως ἐκδοθείσης τὸ ἔτος 885, διέταξεν ὅπως εἰς τὸν Ἄθω κατοικοῦν μόνον μοναχοί, ἀποκλείων ὁριστικῶς ποιμένας καὶ λαϊκούς, οἵτινες ἐνοχλοῦντες, κατεχρῶντο τὴν γῆν τοῦ Περιβολίου τῆς Θεοτόκου.

Ἵνα δὲ ἐξασφαλισθῇ ἡ ἀπαιτουμένη ἡσυχία, ὡς θεμέλιον ἀναγκαῖον τῆς μοναχικῆς ζωῆς, ὁ αὐτοκράτωρ Ἀλέξιος ὁ Α΄ Κομνηνός, δι' ἄλλου χρυσοβούλου, διεκήρυξεν ρητῶς τὴν ἀπαγόρευσιν εἰσόδου παντὸς θηλυκοῦ ἐπὶ τοῦ Ἁγίου Ὄρους· καθιερώσας οὕτως τὸ γνωστὸν «ἄβατον».