Το Άγιον Όρος σήμερα
«Το Άγιον Όρος διοικείται κατά το καθεστώς αυτού υπό των 20 Ιερών Μονών του»
- Από τη συνταγματική αυτή διάταξη καθιερώνονται οι εξής 2 αρχές :
1. Το έδαφος του Αγίου Όρους ανήκει κατά κυριότητα στις Μονές.
2. Το έδαφος του Αγίου Όρους είναι αναπαλλοτρίωτο, δηλαδή η εκποίηση κτημάτων εντός του Αγίου Όρους επ'ουδενί λόγο επιτρέπεται, και μόνον η ανταλλαγή τους είναι δυνατή.
- Από το σύνολο των διατάξεων του άρθρου 105 του Συντάγματος προκύπτουν επίσης και οι εξής αρχές :
1. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή του διοικητικού συστήματος των Μονών.
2. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή του αριθμού των Μονών.
3. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή της ιεραρχικής τάξεως των Μονών.
4. Απαγορεύεται η μεταβολή της θέσεως των Μονών ως προς τα εξαρτήματα.
Αποτελεί αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους και υπάγεται πνευματικά στην δικαιοδοσία του οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
Πρωτεύουσα του είναι οι Καρυές όπου έχει την έδρα ο πολιτικός διοικητής, ο οποίος με τη σειρά του υπάγεται στο υπουργείο εξωτερικών. Είναι υπεύθυνος για την τάξη και την ασφάλεια καθώς και για την πιστή εφαρμογή του καταστατικού χάρτη του Αγίου Όρους.
Η διοίκηση του Αγίου Όρους, καθ' όλη τη μακραίωνη ιστορική του πορεία, από τότε δηλαδή που επίσημα οργανώθηκε σε αυτό ο μοναχικός βίος, με την έκδοση του Τυπικού του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή το 972, διάταγμα που σήμερα λειτουργεί ως εσωτερικός κανονισμός της Μονής, μέχρι και σήμερα, εξακολουθεί να διέπεται από ένα ιδιόμορφο πολιτικό και εκκλησιαστικό καθεστώς.
Κι αυτό φαίνεται πολύ καθαρά μέσα από τα αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα (διατάγματα) και «Τυπικά», τα Πατριαρχικά σιγίλλια (έγγραφα), τα σουλτανικά φιρμάνια, τους «Γενικούς Κανονισμούς» του Οικουμενικού Πατριαρχείου και τη μεταγενέστερη νομοθεσία. Σήμερα, ύστερα από τη Συνθήκη των Σεβρών της 10ης Αυγούστου 1920, που επικυρώθηκε με τη συνθήκη της Λωζάνης της 24ης Ιουλίου 1923, το Αγιο Ορος υπάγεται στην κυριαρχία της Ελλάδος.
Κατά το άρθρο 105 Συντάγματος «Το Aγιον Oρος διοικείται κατά το καθεστώς αυτού υπό των 20 Ιερών Μονών του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρος η χερσόνησος του Αθω το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο».
Οι 20 μονές του Αγίου Όρους, κατά ιεραρχική αμετάβλητη τάξη, η οποία δεν μπορεί να αυξομειωθεί είναι :
1. της Μεγίστης Λαύρας, που ιδρύθηκε το 963
2. του Βατοπεδίου, που ιδρύθηκε το 972
3. των Ιβήρων, που ιδρύθηκε το 972
4. του Χιλανδαρίου, που ιδρύθηκε το 1197
5. του Διονυσίου, που ιδρύθηκε το 1375
6. του Κουτλουμουσίου, που ιδρύθηκε το 12° αιώνα
7. του Παντοκράτορος, που ιδρύθηκε το 1363
8. του Ξηροποτάμου, που ιδρύθηκε το 970
9. του Ζωγράφου, που ιδρύθηκε γύρω στο 973
10. του Δοχειαρίου, που ιδρύθηκε γύρω στο 970
11. του Καρακάλλου που ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αιώνα
12. του Φιλοθέου, που ιδρύθηκε γύρω στα τέλη του 10ου αιώνα
13. της Σίμωνος Πέτρας, που ιδρύθηκε το πρώτο μισό του14ου αιώνα
14. του Αγίου Παύλου, που ιδρύθηκε το δεύτερο μισό του 10ου αιώνα
15. του Σταυρονικήτα από το 1541
16. του Ξενοφώντος, που ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα
17. του Γρηγορίου, που ιδρύθηκε πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα
18. του Εσφιγμένου, που ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα
19. του Ρωσικού (Παντελεήμονος), που ιδρύθηκε το 10ο αιώνα κι
20. του Κωνσταμονίτου που ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα
